Αποκλειστικό: Η συμφωνία του… τσάμικου

Όσοι ρωτάνε τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά πότε θα φύγει για διακοπές, η απάντηση που τους δίνει είναι ξεκάθαρη: «Όταν κλείσω και τα θέματα με την Αλβανία».

Ο 68χρονος επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας φαίνεται ότι έχει θέσει ως στόχο, μετά την επίλυση του Μακεδονικού και την πρόσφατη συνυπογραφή της τελικής συμφωνίας στις Πρέσπες, να ξεμπερδεύει και με το Αλβανικό – και δη λίαν συντόμως!

Ήδη οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Εξωτερικών έχουν ετοιμάσει τους απαιτούμενους φακέλους που βρίσκονται στη διάθεση του κ. Κοτζιά, ο οποίος διατηρεί ανοικτή γραμμή επικοινωνίας με τον Αλβανό ομόλογό του, Ντιτμίρ Μπουσάτι, ούτως ώστε να προλειανθεί το έδαφος για τη συμφωνία και με τους έτερους βόρειους γείτονές μας. Μάλιστα, όπως αναφέρεται και στην ιστοσελίδα του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, και ειδικότερα στο κεφάλαιο των διακρατικών σχέσεων, «υπάρχει εκπεφρασμένη πολιτική βούληση των κυβερνήσεων των δύο χωρών για περαιτέρω προώθηση των διμερών σχέσεων, διεύρυνση της συνεργασίας και διευθέτηση των ζητημάτων που εκκρεμούν».

Κατ’ αρχήν συμφωνία

Ωστόσο, το καλοδιατυπωμένο κείμενο παραλείπει να αναφέρει περισσότερες λεπτομέρειες. Ποια είναι λοιπόν τα ζητήματα που χρήζουν επίλυσης και για τα οποία φέρεται να υπάρχει κατ’ αρχήν συμφωνία μεταξύ των κυβερνήσεων των δύο χωρών;

· Κατ’ αρχάς, η άρση του εμπολέμου μεταξύ των δύο χωρών, που ισχύει από τον Νοέμβριο του 1940. Μπορεί μεν το Υπουργικό Συμβούλιο τον Αύγουστο του 1987 να αποφάσισε να άρει την εμπόλεμη κατάσταση μεταξύ Αθήνας και Τιράνων (με τότε πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου και ΥΠΕΞ τον μετέπειτα Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια), ωστόσο τυπικά αυτό δεν έχει ακόμη συμβεί, αφού θα πρέπει να κυρωθεί και από την Ελληνική Βουλή ώστε να δημοσιευτεί επισήμως στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης. Μπορεί να ακούγεται ως κάτι το απλό, αλλά δεν είναι. Όταν επιχειρήθηκε η προαναφερθείσα άρση πριν από 31 χρόνια, προκλήθηκαν έντονες αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας μας, καθώς και η κατακραυγή όλων των Βορειοηπειρωτικών Συλλόγων αλλά και της Ελλαδικής Εκκλησίας, αφού θεωρούσαν ότι θα έπρεπε πρώτα να είχαν συνομολογηθεί μέτρα για την προστασία της μειονότητάς μας στην Αλβανία. Αντ’ αυτού, το τότε καθεστώς του Ραμίζ Αλία προχώρησε σε αλλεπάλληλες καταπατήσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων, φυλακίσεις, εξορίες ακόμη και εκτελέσεις Ελλήνων.

· Εξίσου σημαντικό θέμα προς επίλυση θεωρείται η χάραξη της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) στα μεταξύ μας σύνορα, μετά την ακύρωση της σχετικής πρώτης συμφωνίας, εκ μέρους της Αλβανίας το 2009. Η αλβανική πλευρά είχε προβάλλει εκείνη την εποχή σοβαρές αντιρρήσεις στην προοπτική διεξαγωγής ερευνών εξόρυξης υδρογονανθράκων στα διαφιλονικούμενα θαλάσσια οικόπεδα 1 και 2 του Ιονίου πελάγους (χονδρικά καλύπτουν τις περιοχές βορείως και ανατολικά της Κέρκυρας). Τώρα φαίνεται ότι με νέους μεθοδολογικούς τρόπους θα επαναχαραχθεί μέρος των θαλάσσιων περιοχών ούτως ώστε να υπάρξει αμοιβαία συμφωνία, βάσει πάντα της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, του 1994.

· Ζήτημα προς διευθέτηση είναι και αυτό που αφορά τη χάραξη νέας αιγιαλίτιδας ζώνης σε περιοχές του Ιονίου πελάγους, σε συνάρτηση με την αύξηση των χωρικών μας υδάτων έως και τα 12 ναυτικά μίλια, παρά τις έντονες αντιδράσεις που εκφράζει η Τουρκία για τους δικούς της λόγους.

· Στη συμφωνία που θα υπάρξει μεταξύ των δύο χωρών, αναμένεται παράλληλα πρόβλεψη για αλλαγή στα βιβλία Γεωγραφίας και Ιστορίας των γειτόνων μας (σ.σ. οι Αλβανοί ζητούν αλλαγές και σε ελληνικά βιβλία), προκειμένου να συμβαδίζουν με τα νέα δεδομένα και βέβαια με μέριμνα ώστε να μην υπάρξουν ενδείξεις αλυτρωτισμού και ανεπίτρεπτων φιλοδοξιών περί δημιουργίας Μεγάλης Αλβανίας και συνόρων που φθάνουν μέχρι την… Πρέβεζα.

Ιθαγένεια Αλβανών της Ελλάδας

· Μέριμνα αναμένεται να υπάρξει επίσης για τις ιθαγένειες και τα διπλώματα οδήγησης των Αλβανών που ζουν στην επικράτειά μας, ενώ ερωτηματικό παραμένει το εάν η γείτονα θα επιμείνει στην απαλοιφή εκ μέρους της Ελλάδας του όρου «Βόρεια Ήπειρος», με το σκεπτικό ότι κάτι τέτοιο υποδηλώνει… αλυτρωτισμό.

· Η κυβέρνηση του 54χρονου πρωθυπουργού Έντι Ράμα έχει επιχειρήσει, τέλος, κατά καιρούς να θέσει επίσης και «ζήτημα Τσάμηδων», κάτι που φυσικά δεν συζητά επ’ ουδενί η ελληνική πλευρά. Για όσους τυχόν θυμούνται, ο ηγέτης του σοσιαλιστικού κόμματος της Αλβανίας είχε δηλώσει προκλητικά τον φετινό Φεβρουάριο ότι «οι Τσάμηδες θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να ταξιδέψουν και να επισκεφθούν την Ελλάδα και να έχουν τη δυνατότητα να διεκδικήσουν περιουσιακά δικαιώματα διά της δικαστικής οδού». Τότε, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών είχε εκδώσει ανακοίνωση που ανέφερε ότι «υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο τι θέλει η αλβανική πλευρά και στο τι γίνεται αποδεκτό για συζήτηση.

Το… τσάμικο του Ράμα

Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς και άλλοι διπλωμάτες έχουν επανειλημμένα καταστήσει σαφές ότι από την ελληνική σκοπιά «τσάμικο» δεν υφίσταται και, συνεπώς, δεν τίθεται προς συζήτηση. Με δεδομένη την πρόσφατη βελτίωση στις ελληνο-αλβανικές σχέσεις, η ελληνική διπλωματία καλεί τα Τίρανα «να μην εγείρουν θέματα που αντιστρατεύονται τον υπό εξέλιξη ειλικρινή και εποικοδομητικό διάλογο», ο οποίος είχε εντατικοποιηθεί με τη συνάντηση Τσίπρα και Ράμα στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός λίγες μέρες νωρίτερα, με τους δύο άνδρες και εμφανίζονται έτοιμοι για την υλοποίηση μιας στρατηγικής διμερούς συμφωνίας που θα λύνει τα ανοιχτά ζητήματα και θα δρομολογεί την είσοδο της γειτονικής χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Παράλληλα είχε ξεκινήσει και η υλοποίηση της συμφωνίας για εντοπισμό, ταυτοποίηση και τιμητική ταφή των Ελλήνων πεσόντων που σκοτώθηκαν στον ελληνο-ιταλικό πόλεμο του 1940-1941.

Για όσους δεν το γνωρίζουν, Τσάμηδες είναι οι αλβανόφωνοι μουσουλμάνοι κάτοικοι της Τσαμουριάς (γεωγραφικά συμπίπτει με τη Θεσπρωτία, στη βορειοδυτική Ελλάδα). Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, ένοπλες τσάμικες ομάδες συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς, με αποτέλεσμα μετά την απελευθέρωση να καταδικαστούν για τις πράξεις τους ως δωσίλογοι, να τους δημευθούν οι περιουσίες και αρκετοί εξ αυτών και εκδιωχθούν. Άξιο μνείας ωστόσο είναι και το γεγονός ότι το θέμα των Τσάμηδων προϋπήρχε από την εποχή της ανταλλαγής των πληθυσμών το 1924 και η αλβανική προπαγάνδα το χρησιμοποιούσε πολλές φορές στα διεθνή φόρα ως αντίβαρο στο βορειοηπειρωτικό.

του Γιώργου Σαρρή

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο

πηγη