Κακοποίηση γυναικών μέσα στη συντροφική σχέση.......

Μπορεί να σπάσει ο κύκλος της βίας;

*Άρθρο της κ. Ευγενία Παπαχρηστοπούλου (ψυχολόγος, Κλινική Νευροψυχολόγος)

Κάποια άτομα βρίσκονται συχνά σε μεγάλο κίνδυνο εκεί όπου θα έπρεπε να νιώθουν ασφάλεια: μέσα στις οικογένειές τους. Για πολλούς, το σπίτι δεν είναι συνώνυμο με τη ζεστασιά και τη θαλπωρή αλλά το μέρος που έχει συνδεθεί με τον τρόμο και τη βία από τα χέρια κάποιου που είναι πολύ κοντά, κάποιου που θα έπρεπε να εμπιστεύονται: του συντρόφου τους. Τα θύματα βίας υποφέρουν σωματικά και ψυχικά. Είναι ανίκανα να λάβουν οποιαδήποτε απόφαση, να εκφράσουν τις απόψεις τους ή να προστατέψουν τους εαυτούς τους με το φόβο της τιμωρίας . Τα ανθρώπινα δικαιώματά τους έχουν καταπατηθεί και οι ζωές τους έχουν κλαπεί από την απειλή της «πανταχού παρούσας» βίας. Ο θύτης και το θύμα πλέον δεν έχουν φύλο. Η πιο συνηθισμένη μορφή είναι αυτή που βρίσκει τη γυναίκα θύμα και τον άντρα θύτη με μοναδικό εφαλτήριο τη μυϊκή δύναμη χωρίς να αποκλείεται και το αντίθετο. Τα αίτια είναι πολλά και μπορεί να αλλάζουν συνεχώς ονόματα, όμως η πηγή είναι μία : η άσκηση της συζυγικής εξουσίας.

H βία των ανδρών κατά των γυναικών μπορεί να συμβεί σε όλες τις γυναίκες ανεξάρτητα από την κοινωνική, οικονομική κατάσταση, παιδεία, ηλικία τους.

Ο όρος κακοποίηση κατά των γυναικών αναφέρεται στη σωματική και ψυχική καταχρηστική συμπεριφορά για εκτεταμένη χρονική περίοδο συνήθως από τον σύζυγο ή μία κυρίαρχη ανδρική φιγούρα. Ο όρος περιλαμβάνει το σύνδρομο γυναικείας κακοποίησης του οποίου τα χαρακτηριστικά είναι το αίσθημα αβοηθητότητας , ο σταθερός φόβος και μια αντιλαμβανόμενη ανικανότητα διαφυγής

Τα πιο συνήθη συναισθήματα της γυναίκας/θύματος είναι:

· Η γυναίκα νιώθει ότι η βίαιη συμπεριφορά του συζύγου της είναι δικό της λάθος.

· Η γυναίκα έχει μια ανικανότητα να τοποθετήσει την υπευθυνότητα της βίας σε κάποιον άλλο.

· Η γυναίκα φοβάται για τη ζωή τη δική της και των παιδιών της.

· Η γυναίκα έχει μια παράλογη πίστη ότι ο δράστης είναι παντογνώστης και πανταχού παρών.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το γεγονός της βίας «ξεχνιέται εύκολα», συνήθως ένα επεισόδιο βίας ακολουθείται από μια περίοδο ιδιαίτερης καλοσύνης και περιποίησης εκ μέρους του συζύγου.
Στη βιβιλογραφία αναφέρεται ο κύκλος της βίας. Σαν «κύκλος βίας» μπορεί να οριστούν κάποιοι περίοδοι κακοποίησης και κακομεταχείρισης που ακολουθούνται από περιόδους ειρήνης. Το μοντέλο αυτό συμπεριφοράς αυξάνει τους συναισθηματικούς δεσμούς και μειώνει την ικανότητα του θύματος για οποιαδήποτε λήψη απόφασης. Ενώ στις περιόδους κακοποίησης επικρατεί η απόγνωση του θύματος και η έλλειψη ελπίδας, στις περιόδους ειρήνης υπάρχει ελπίδα και ανακούφιση. Τα στάδια του «κύκλου της βίας» είναι: α. επίθεση, β. μετάνοια, γ. συγγνώμη, δ. φροντίδα του θύματος και υποσχέσεις ότι δεν θα επαναληφθεί, ε. περίοδος συμφιλίωσης και εξιλέωσης, στ. νέα επίθεση.

Ο κύκλος αυτός όσο συχνότερα επαναλαμβάνεται τόσο συντομεύει η διάρκειά του και παραλείπονται κάποια από τα προαναφερόμενα στάδια π.χ η φάση της μετάνοιας και της συμφιλίωσης. Ωστόσο, όλες οι σχέσεις δεν ακολουθούν τον κύκλο της βίας.

Οι Roscoe & Benaske (1985) μελέτησαν τη σχέση που μπορεί να έχει η ενδοσυζυγική βία με τη βία που μπορεί να έχουν δεχθεί οι σύντροφοι στην παιδική ηλικία καθώς και με τη βία κατά τη διάρκεια της ερωτικής σχέσης. Τα ευρήματα ήταν αξιοσημείωτα: 29% των γυναικών που έχουν κακοποιηθεί στο γάμο τους ανέφερε ότι είχε τύχει κακομεταχείρησης σαν παιδί. Μάλιστα οι δράστες στα αναφερόμενα επεισόδια βίας ήταν οι μητέρες (52%) και οι πατέρες (60%) . Το 35% ανέφερε ότι είχε δεχθεί βία από άλλο μέλος της οικογένειας. Οι μορφές βίας που αναφέρθηκαν κυμάνθηκαν από μέτριες (χαστούκι) έως σοβαρές (πνιγμός ή πέταγμα του θύματος). Το 46% των ερωτηθέντων ανέφερε ότι στις πατρικές τους οικογένειες υπήρχε βία. Μάλιστα το 28% ανέφερε ότι ο πατέρας κακοποιούσε τη μητέρα, το 5% είπε ότι η μητέρα ήταν σωματικά επιθετική απέναντι στον πατέρα. Το 4% ανέφερε ότι και οι δύο γονείς κακοποιούσαν ο ένας τον άλλο.

Η βία παράγει βία και μεταδίδεται και στις υπόλοιπες γενιές σαν γονίδιο βαθιά χαραγμένο στο DNA του ανθρώπινου είδους. Το χειρότερο είναι ότι εγγράφεται σαν νοοτροπία που αναθρέφει γενιές και γενιές. Το ξερίζωμα της νοοτροπίας είναι πολύ δύσκολο και βαραίνει το ίδιο θύτη και θύμα. To σπάσιμο του κύκλου της βίας αποτελεί στοίχημα της εποχής ίσως. Χρειάζεται μεγάλο κουράγιο για το θύμα να μιλήσει. Συνήθως τα θύματα υπομένουν βαθιά ενταγμένα στον κακοποιητικό κύκλο με ένα αίσθημα αυτοτιμωρίας σε πολλές περιπτώσεις. Οι πιο «τυχερές» ξεφεύγουν, ίσως αυτές που καταλαβαίνουν ότι το λάθος δεν είναι δικό τους. Ίσως αυτές που στο κουβάρι του εαυτού βρίσκουν μια μικρούλα άκρη να πιαστούν: την άκρη της ελπίδας. Και η αλήθεια είναι ότι η ζωή είναι δική τους. Δεν το γνωρίζουν όμως…..

Δείτε επίσης το βίντεο της συνέντευξης που παραχώρησε στον Alpha και στην εκπομπή του κ. Μιχάλη Κεφαλογιάννη «Οδηγός Καλής Ζωής» με θέμα: «5 πολύ συχνές αντιδράσεις των παιδιών και τι κρύβεται από πίσω;»

*Σύντομο Βιογραφικό

Η Ευγενία Παπαχρηστοπούλου είναι Αξιωματικός της Πολεμικής Αεροπορίας εν αποστρατεία. Παράλληλα με τα στρατιωτικά της καθήκοντα, ολοκλήρωσε με επιτυχία τις σπουδές της στο Τμήμα Ψυχολογίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Στη συνέχεια εξειδικεύθηκε στην Κλινική Νευροψυχολογία φοιτώντας σε Μεταπτυχιακό της Ιατρικής Σχολής Αθηνών.

Τα τελευταία χρόνια της στρατιωτικής της καριέρας υπηρέτησε στο Κέντρο Ειδικής Φροντίδας Παιδιών του Πολεμικού Ναυτικού όπου απέκτησε πολλαπλή εμπειρία σε νευροψυχολογικές αξιολογήσεις παιδιών και εφήβων καθώς και σε ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις.

Δραστηριοποιήθηκε εθελοντικά στις δράσεις του Κέντρου Νοητικής Ενδυνάμωσης της Νευρολογικής Κλινικής του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών πραγματοποιώντας πλήθος νευροψυχολογικών αξιολογήσεων σε ενηλίκους, ενώ συμμετείχε και σε ομάδες νοητικής ενδυνάμωσης ηλικιωμένων.

Σήμερα διατηρεί ιδιωτικο γραφείο. Ταυτόχρονα είναι καθηγήτρια Κλινικής Νευροψυχολογίας στον Τομέα Ψυχολογίας στο Επιστημονικό Κολλέγιο Ελλάδας (SCG).

Έχει συμμετοχές σε πολλά συνέδρια νευρολογικού ή παιδοψυχολογκού ενδιαφέροντος με προφορικές και αναρτημένες ανακοινώσεις.

Έχει κάνει πολλές μετεκπαιδεύσεις σε αντικείμενα νευροψυχολογικού ενδιαφέροντος.

Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια που αφορούν την ψυχολογία παιδιών και εφήβων (παιγνιοθεραπεία, μετεκπαιδευτικό σεμινάριο για τη ΔΕΠ-Υ). Τον τελευταίο χρόνο παρακολούθησε το Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο : Επαγγελματική Συμβουλευτική και Επαγγελματικός Προσανατολισμός του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Διοργανώνει ομιλίες σε σχολεία και σε κέντρα ηλικιωμένων για ενημέρωση σε τρέχοντα θέματα.

Αρθρογραφεί σε εφημερίδες και σε ιστοσελίδες ψυχολογικού ενδιαφέροντος.

Είναι μέλος του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων, της Ελληνικής Νευροψυχολογικής Εταιρείας και της Ελληνικής Νευρολογικής Εταιρείας.

"Χάριν Νοήσεως"

✔Ευγενία Παπαχρηστοπούλου

Ψυχολόγος - Κλινική Νευροψυχολόγος

Msc Ιατρικής Αθηνών Επισμηναγός ε.α
Γραφείο: Λαγουμιτζή 24, Καλλιθέα

Τηλ. 6983514995

6945846422