Πανελλήνιες Εξετάσεις: Μία ξέφρενη κούρσα παιδιών και γονέων

Ψυχολόγος-Κλινική Νευροψυχολόγος

Στον απόηχο των Πανελληνίων για ακόμα μία φορά με τη γλυκόπικρη γεύση που αφήνουν.

Για μία ακόμη φορά θεατές στο ίδιο έργο που έχει πάρει μορφή καταναγκαστικής ρουτίνας πλέον. Και στο βωμό του γονείς και μαθητές που θυσιάζουν πολύτιμους πόρους οικονομικούς, πνευματικούς και κυρίως ψυχικούς.

- Αξίζει άραγε τον κόπο τόση αγωνία, επένδυση χρημάτων και συναισθημάτων, συγκρούσεις μεταξύ παιδιών και γονιών και έκλυση τόσο αρνητικών συναισθημάτων;

- Υπάρχει άραγε ικανοποίηση μετά από όλα αυτά;

- Είναι δυνατόν η «επιτυχία» στο στόχο που συνήθως είναι η εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση να αντισταθμίσει την προετοιμασία τόσων χρόνων;

Γιατί η προετοιμασία χωρίς να φανεί υπερβολή ξεκινάει από την ώρα που το παιδί θα πατήσει το πόδι του στο σχολείο. Το μεγαλύτερο ποσοστό των γονέων ονειρεύεται -και γιατί όχι;- τα παιδιά να γίνουν επιστήμονες. Τα όνειρα, οι ελπίδες και η συναισθηματική επένδυση είναι όλα θεμιτά. Συχνά παραβλέπεται όμως το σημαντικό συστατικό για την επιβίωση μας: η ευτυχία και πως μπορούμε να την κατακτήσουμε. Στο βωμό της επιτυχίας θυσιάζεται η ευτυχία.

Μετά από βιωματική ενασχόληση με τις πανελλήνιες από την οπτική του υποψηφίου , του γονέα αλλά και του θεραπευτή πλέον και παρά τα όποια αποτελέσματα κάθε φορά θα έλεγα ότι μία ολόκληρη κοινωνία με τους μηχανισμούς της στοχεύει μόνο στην παραγωγή και συντήρηση του συστήματος αγνοώντας ότι στηρίζεται στον ανθρώπινο κυρίως παράγοντα ο οποίος είναι προικισμένος από πλούσια και ποικίλα συναισθήματα.

- Δεν είναι λίγα τα παιδιά-αναδυόμενοι ενήλικες που προστρέχουν στα γραφεία των ψυχολόγων μετά από αυτή τη διαδικασία ψάχνοντας αυτό που έχει καταπιεστεί τα προηγούμενα χρόνια: την εκμαίευση των συναισθημάτων και την αξιοποίησή τους για τη συνέχιση της πορείας τους. Παρακολουθώ καθημερινά παιδιά που υποστηρίζω για διαχείριση του άγχους που προκαλεί η εφηβεία από μόνη της, η πιεστική ανάγκη για επιλογή επαγγέλματος σε ένα τελείως ανταγωνιστικό κόσμο και άλλες καταστάσεις που αναδύονται στην εφηβεία. Και βγαίνουν από αυτή με επισφράγισμα την «επιτυχία ή αποτυχία» στις Πανελλήνιες Εξετάσεις.

- Τι ακριβώς όμως είναι η επιτυχία, τι αποτυχία και πόσο αυτές οι έννοιες συνδέονται με τη ζωή των παιδιών;

- Το επιθυμητό για τον καθένα αποτέλεσμα στις Πανελλήνιες δεν είναι συνώνυμο με την επιτυχία.

Με τον ίδιο τρόπο αποτυχία δεν είναι ένα μη επιθυμητό αποτέλεσμα από γονείς και μαθητές Μία μη αναμενόμενη έκβαση δε σηματοδοτεί αρνητική εξέλιξη στη ζωή.

Αντίθετα, θα πρέπει να σημαίνει ενεργοποίηση για εξεύρεση εναλλακτικών που θα δώσουν στον άνθρωπο τα εφόδια για να εξελιχθεί. Και η εξέλιξη έρχεται μέσα από την επεξεργασία των θετικών και αρνητικών συναισθημάτων για την κατάκτηση της ταυτότητας μας και όχι με την ταυτότητα που απαιτείται και συνήθως επιβάλλεται από τις κοινωνικές επιταγές στις οποίες συμμορφωνόμαστε οι περισσότεροι από μας.

- Οι γονείς συχνά αγωνιούν : «πως να βοηθήσω το παιδί μου σε αυτήν την ξέφρενη κούρσα;

- Πως να ανακουφίσω τα συναισθήματά του;» Και το ζητούμενο είναι ακριβώς αυτό. Η διαχείριση όλων των συναισθημάτων που κατακλύζουν το κάθε παιδί.

- Πρωτίστως όμως είναι αναγκαίο για τον κάθε γονέα να δει και να επεξεργαστεί τα δικά του συναισθήματα .

- Τι περιμένει από το παιδί του, κατά πόσον οι προσδοκίες του ταυτίζονται με του παιδιού του, πόσο θεωρεί το παιδί δική του προέκταση, πόσο μπορεί να δει το παιδί σαν αυτόνομη και ανεξάρτητη οντότητα με δικές του επιθυμίες και επιδιώξεις.

- Είναι συχνό το φαινόμενο οι γονείς να επενδύουν στα παιδιά και να θέλουν να ζήσουν τη ζωή που δεν έζησαν οι ίδιοι ή να προσπαθούν μέσα από τα παιδιά τους να διορθώσουν τα δικά τους κακώς κείμενα.

- Θα ήταν χρήσιμο να αναγνωρίσει ο κάθε ενήλικος τους δικούς του φόβους και τις δικές του αγωνίες πριν τις καθρεφτίσει στα παιδιά του. Η απάντηση βρίσκεται στην αποδοχή των παιδιών μας αλλά και των επιλογών τους ακόμα και εάν είναι διαφορετικές από τις δικές μας. Αποδοχή για αυτό που είναι και για αυτό που δεν είναι. Για ό,τι έκαναν και ό,τι δεν έκαναν. Για ό,τι πέτυχαν και για ό,τι δεν πέτυχαν.

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΣΦΥΓΜΟΣ ΤΕΥΧΟΣ 85 Ιούλιος – Αύγουστος 2022 μόλις κυκλοφόρησε

Publish at Calameo

Τι κάνουμε λοιπόν ως γονείς για να ανακουφίσουμε τα αντικρουόμενα συναισθήματα των παιδιών μας;

- Αγκαλιάζουμε τα παιδιά μας, τα επιβραβεύουμε για την προσπάθεια, όποια και αν είναι αυτή, τα συγχαίρουμε που κερδίζουν τις μικρές τους μάχες. Συμμεριζόμαστε τα συναισθήματά τους , τους φόβους τους , τις αγωνίες τους, τη σύγχυσή τους, αναγνωρίζουμε τα αδιέξοδα τους, αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες τους και προσπαθούμε να δούμε μέσα από τα μάτια τους τη δική τους ζωή. Προσπαθούμε να αποκαλύψουμε τα θέλω τους, τις επιθυμίες τους, τα ταλέντα τους. Πίσω από τη σχολική επίτευξη κρύβονται χαρίσματα που συχνά υποτιμούνται.

- Υποστηρίζουμε λοιπόν τα παιδιά μας στον αγώνα τους ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα. Παρέχουμε ενθάρρυνση και τα διαβεβαιώνουμε ότι απλά είμαστε δίπλα τους ό,τι και να συμβεί.

- Η ψύχραιμη και ήρεμη αντιμετώπιση βοηθάει στην εξεύρεση των καλύτερων δυνατών λύσεων.

Κλείνοντας θα αναφέρω τη φράση μιας μαθήτριας που δεν πέρασε μεν στη σχολή που ήθελε αλλά βρήκε τρόπο να συνεχίζει τις σπουδές της: «Δεν έγινε και τίποτα που δεν πέρασα στις Πανελλήνιες. Βρήκα το δρόμο μου, τα πατήματά μου και είμαι καλά με αυτό». Εύχομαι σε όλα τα παιδιά να κατακτήσουν παρόμοιες δικές τους «νίκες».

v Γράφει η Ευγενία Παπαχρηστοπούλου

Ψυχολόγος-Κλινική Νευροψυχολόγος,

MSc Ιατρικής Σχολής Αθηνών

Επισμηναγός Π.Α ε.α

Καθηγήτρια Κλινικής Νευροψυχολογίας, Τμήμα Ψυχολογίας SCG- Επιστημονικό Κολλέγιο Ελλάδας

Επιστημονική συνεργάτης Νευρολογικής Κλινικής του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών