Παιδική κακοποίηση: Ο αόρατος εφιάλτης και οι βαθιές ψυχολογικές πληγές

Για την ενδοοικογενειακή σωματική κακοποίηση και την παρουσίαση των άγνωστων και τραγικών εκτάσεων του θέματος μίλησε στον 98,4 και τον Γιώργο Σαχίνη ο παιδοψυχίατρος Γιώργος Σαμιωτάκης

Η κακοποίηση του 3χρονου παιδιού στο Ηράκλειο αποτέλεσε αφορμή για το άνοιγμα μιας μεγάλης και τρομακτικής συζήτησης αναφορικά με το πρόβλημα της παιδικής κακοποίησης, τις ψυχολογικές επιπτώσεις, αλλά και τη δημιουργία ενός φαύλου κύκλου βίας, που φαίνεται να διαιωνίζεται μέσα από άλυτες ψυχοσωματικές επιβολές.

Για την ενδοοικογενειακή σωματική κακοποίηση και την παρουσίαση των άγνωστων και τραγικών εκτάσεων του θέματος μίλησε χθες στο Ράδιο 98,4 και τον Γιώργο Σαχίνη ο παιδοψυχίατρος κ. Γιώργος Σαμιωτάκης, αναλύοντας τις αιτίες, τις διαστάσεις και τις επιπτώσεις του φαινομένου.

Σύμφωνα με τον κ. Σαμιωτάκη, τα περιστατικά κακοποίησης παιδιών είναι πολύ περισσότερα απ’ όσα καταγράφονται.

«Μόνο ένα μικρό ποσοστό φτάνει στις αρμόδιες Αρχές, ενώ ακόμη λιγότερα περιστατικά καταλήγουν να αξιολογηθούν από ειδικούς ή παίρνουν νομική διάσταση», εξήγησε. Ο ίδιος τόνισε ότι, παρότι η κακοποίηση παιδιών φαίνεται να μην αποτελεί καθημερινό φαινόμενο, στην πραγματικότητα αποτελεί μια σοβαρή μάστιγα, που παραμένει κρυφή.

«Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας λέει ότι πάνω από 30.000-40.000 θάνατοι παιδιών συμβαίνουν ανά έτος λόγω σωματικής κακοποίησης. Αυτά είναι στοιχεία που έρχονται από τον δυτικό πολιτισμό, γιατί σε άλλες χώρες που είναι αναπτυσσόμενες δεν υπάρχουν τέτοιου είδους καταγραφές του φαινομένου», τόνισε ο κ. Σαμιωτάκης, «ενώ τα ποσοστά στην Ελλάδα είναι περίπου τα ίδια που αναδεικνύονται σε άλλες χώρες του δυτικού πολιτισμού».

Στη στατιστική εικόνα που περιγράφηκε, θεωρείται ότι κακοποιούνται σωματικά περίπου 60 παιδιά σε 100.000, ηλικίας λιγότερο του ενός έτους. Ενώ, όπως ανέφερε, τα στατιστικά δεδομένα αυξάνονται όσο αυξάνεται και η ηλικία του θύματος.

Σε μια προσπάθεια εφαρμογής των αριθμών στα πληθυσμιακά δεδομένα του Ηρακλείου, ο ίδιος τόνισε: «Δηλαδή, εάν πούμε ότι στο Ηράκλειο έχουν έναν πληθυσμό 200 χιλιάδες, τότε ενδεικτικά έχουμε τουλάχιστον 100 παιδιά βαριά κακοποιημένα που δεν έχουμε δει», δεδομένα που βασίζονται στις μελέτες που έχουν διεξαχθεί.

Ο κ. Σαμιωτάκης, αναφερόμενος στην υπόθεση του 3χρονου αγοριού, το οποίο μετά από βαριά κακοποίηση νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση, με τους γιατρούς να αναφέρουν πως «κάθε λεπτό που περνάει είναι σημαντικό». Το παιδί έχει υποβληθεί σε κρανιεκτομή, ενώ οι εγκεφαλικές και σωματικές φθορές δείχνουν ότι η κακοποίηση ήταν συστηματική.

«Σε τέτοιες περιπτώσεις δεν υπάρχει καμία δικαιολογία. Η ευθύνη είναι εξ αδιαιρέτου, και δεν έχει σημασία ποιος προκάλεσε τη βλάβη και ποιος παρακολουθούσε τη διενέργεια των πράξεων», τονίζει, προσθέτοντας πως «εκεί τώρα είναι πλέον εκτός λογικής να ανταλλάσσουμε ευθύνες. Είτε είσαι συγγενής, είτε γείτονας».

Αιτίες και παράγοντες κινδύνου

Η κακοποίηση δεν περιορίζεται σε μία μόνο μορφή. Όπως εξηγεί ο ψυχίατρος, περιλαμβάνει τη σωματική, συναισθηματική και σεξουαλική βία, καθώς και την παραμέληση. Η οικονομική κατάσταση και το μορφωτικό επίπεδο της οικογένειας συνδέονται με τη σωματική κακοποίηση, ενώ η σεξουαλική κακοποίηση φαίνεται να μην επηρεάζεται από ταξικούς ή κοινωνικούς παράγοντες.

Ένας κρίσιμος παράγοντας κινδύνου είναι το ιστορικό κακοποίησης των γονέων. «Ένας γονέας που έχει κακοποιηθεί ως παιδί έχει περισσότερες πιθανότητες να επαναλάβει το φαινόμενο στην επόμενη γενιά», υπογράμμισε ο κ. Σαμιωτάκης, τονίζοντας τη σημασία της πρόληψης και της αναζήτησης βοήθειας από ειδικούς. Επίσης, η ψυχική υγεία του γονέα, η χρήση ουσιών και η δυσλειτουργία της οικογένειας επιβαρύνουν περαιτέρω την κατάσταση.

Η παραδοξότητα της ελληνικής κοινωνίας

Ο κ. Σαμιωτάκης, μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε στην ιδιαιτερότητα της ελληνικής κοινωνίας, δηλαδή τη χρήση της σωματικής τιμωρίας ως μέσο «πειθαρχίας», κυρίως από τις μητέρες.
«Σε μελέτη που είχε γίνει παλαιότερα, φάνηκε ότι τα περιστατικά βίας προέρχονται περισσότερο από τις μητέρες, ενώ θα περιμέναμε ότι ο πατέρας χρησιμοποιεί τη σωματική βία ως “μέσο πειθαρχίας”. Οι λόγοι είναι πολλοί», τόνισε.

Η πρακτική αυτή μπορεί να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Τα παιδιά ενδέχεται να μη θυμούνται πτώσεις ή ατυχήματα, αλλά σίγουρα θα θυμούνται περιστατικά βίας ή συναισθηματικής κακοποίησης από γονείς.

Η ευθύνη της κοινωνίας

Το φαινόμενο της παιδικής κακοποίησης δεν αφορά μόνο το στενό οικογενειακό περιβάλλον. Συχνά, η γειτονιά ή το σχολείο γίνονται μάρτυρες τέτοιων περιστατικών.
«Δυστυχώς, υπάρχουν περιπτώσεις όπου άνθρωποι βλέπουν και δε μιλούν, φοβούμενοι ότι θα “μπλέξουν”», ανέφερε ο κ. Σαμιωτάκης.

Η απραξία, ωστόσο, μπορεί να έχει τραγικές συνέπειες για το παιδί. «Όταν παρέμβουμε, δεν μπλέκουμε. Αντίθετα, βοηθάμε να σωθεί ένα παιδί που δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του», πρόσθεσε. Όπως επισήμανε ο κ. Σαμιωτάκης, η κακοποίηση παιδιών είναι ένα φαινόμενο που επηρεάζεται από την πολιτική, οικονομική και κοινωνική κατάσταση της χώρας. «Η βία είναι διαχρονική, αλλά η μορφή της αλλάζει. Από τη φράση του Καζαντζάκη “το κρέας δικό σου, τα κόκκαλα δικά μου” μέχρι σήμερα, η κοινωνία εξελίσσεται, αλλά η βία συνεχίζει να υπάρχει. Είναι στο χέρι μας να τη σταματήσουμε», κατέληξε.

Εκστρατεία ευαισθητοποίησης και πρόληψης

Ο κ. Σαμιωτάκης ανακοίνωσε την έναρξη μιας εκστρατείας ευαισθητοποίησης, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης, με πρώτο θέμα των συζητήσεων να αποτελεί η παιδική κακοποίηση.

«Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση είναι το πρώτο βήμα για την πρόληψη. Κανένα σύστημα Υγείας ή Εκπαίδευσης δεν μπορεί να προλάβει τα πάντα, αλλά κάθε προσπάθεια μετράει», τόνισε.

Επ’ αυτού, η καμπάνια απευθύνεται στο ευρύ κοινό και στοχεύει στην ενεργοποίηση της κοινωνίας για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου. Ο ίδιος προέτρεψε τους πολίτες να μη φοβούνται να καταγγείλουν περιστατικά βίας, καθώς η σιωπή διαιωνίζει τον κύκλο της κακοποίησης. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο κ. Σαμιωτάκης, σε τέτοιες καταστάσεις που έχει μπλέξει ένα παιδί, «αυτός που θα καταγγείλει την κακοποίηση δε θα μπλέξει, αλλά ένα παιδί σίγουρα θα “ξεμπλέξει”».

neakriti.gr